Umowa najmu, obok różnych form umów dotyczących zarobkowania, jest często pierwszą samodzielnie podpisywaną umową przez młodych ludzi. Najem to duże zobowiązanie finansowe - można jednak mieszkanie nająć w kilka osób i wspólnie podpisać jedną umowę najmu. Jakie ma to konsekwencje? Czym jest solidarna odpowiedzialność najemców mieszkania?
Najtańszą opcją na rynku najmu jest znalezienie pokoju na wynajem, w większym mieszkaniu. Jeśli jednak mamy osoby bliskie i znajome, to często warto poszukać mieszkania na wynajem, które może zapewnić nieco więcej prywatności i może przy okazji kosztować nieco mniej, niż wynajmowanie pokojów osobno. Jeszcze kilka lat temu “mieszkania studenckie” były dość popularną opcją, teraz jest nieco więcej firm oferujących wynajem pokoi, w coraz lepszym standardzie.
Podpisanie jednej, wspólnej umowy najmu, której stronami jest kilkoro najemców, oznacza przede wszystkim, że trzeba się umówić na jeden określony termin, dane wszystkich najemców powinny się znaleźć w umowie, a każdy powinien dostać jeden egzemplarz umowy najmu mieszkania podpisany przez wszystkich. Organizacyjnie to może być wyzwaniem, pamiętać jeszcze do tego należy, że jeśli to na najemcach ciążą dodatkowe obowiązki, np. zapłaty rachunków za prąd, opłat do spółdzielni, to dobrze byłoby to przypisać jednej, konkretnej osobie, odpowiedzialnej za dopilnowanie płatności w trakcie trwania najmu. Plusem jest możliwość dowolnego podziału wszelkich zobowiązań pomiędzy najemcami, czyli czynszów i innych opłat, nie musi to być zapisane w umowie, a suma przelewów w ramach czynszu powinna być po prostu zgodna z kwotą określoną w umowie najmu.
W trudniejszych sytuacjach plusy mogą zamienić się jednak na problemy. Jeśli jedno z najemców chce się wyprowadzić, należałoby wypowiedzieć całą umowę najmu. Jeśli mamy kogoś innego na miejsce osoby rezygnującej, trzeba rozwiązać trwającą umowę, rozliczyć kaucję i sprawdzić stan mieszkania, a następnie podpisać nową umowę najmu mieszkania, znów ze wszystkimi nowymi mieszkańcami.
Druga kwestia dotyczy finansów: każda osoba wymieniona w umowie jako najemca jest odpowiedzialna za całość umowy, czyli między innymi może być poproszona o zapłatę całości czynszu najmu, innych zobowiązań lub kosztów napraw, a następnie najemcy samodzielnie mogą rozliczać się między sobą. Jeśli więc jeden z najemców nie płaci lub się wyprowadził, pozostali muszą pokryć brakującą część czynszu najmu i innych opłat - zapłacić całość czynszu.
Trudne sytuacje dotyczą również napraw i odpowiedzialności za ewentualne uszkodzenia. Często inni najemcy nie chcą ponosić kosztów naprawy urządzenia lub wyposażenia mieszkania, które uszkodziła tylko jedna osoba. Może to być uszkodzona kabina prysznicowa, stłuczona umywalka, uszkodzenia drzwi lub ścian. Odpowiedzialność niestety jest wspólna, ale niezbędne stają się rozmowy i ustalenia, kto płaci za naprawy lub wymianę zepsutych elementów w mieszkaniu.
Umowa najmu mieszkania zawiera znaczne zobowiązania finansowe, płatne co miesiąc, dlatego właściciele i firmy zajmujące się wynajmowaniem mieszkań coraz częściej sprawdzają możliwości finansowe najemców i ich wypłacalność. W przypadku osób, które dopiero co osiągnęły pełnoletniość i nie są całkiem niezależne finansowo od rodziców, taka weryfikacja może przynieść negatywne efekty: potencjalny najemca nie ma dochodów, nie zarabia, a konto w banku założył kilka miesięcy wcześniej. W takich sytuacjach wyjściem może być podpisanie umowy najmu mieszkania, gdzie wraz z młodą osobą również rodzic będzie najemcą, jako osoba gwarantująca zabezpieczenie finansowe umowy ze strony najemcy.
Najemca wymieniony w umowie najmu mieszkania nie musi być również mieszkańcem, natomiast ma obowiązek płacenia czynszów najmu, dbania o stan nieruchomości i jej wyposażenie, czyli wywiązywania się z warunków umowy. Takie rozwiązanie jest stosowane czasem nawet w przypadku najmu pokoju, kiedy rzeczywiście mieszkaniec nie ma żadnych własnych dochodów - w umowie może pojawić się jako najemca inna, dodatkowa osoba.
Dla osób, które już mają doświadczenia ze wspólnymi umowami, szczególnie trudne mogły być kwestie organizacyjne przy zmianie osoby z grupy, dowolnej drobnej zmianie umowy, w końcu - przy ustalaniu rozliczeń finansowych. Po doświadczeniach z taką wspólną umową najmu mieszkania dużo bardziej atrakcyjne mogą być umowy najmu pokoju. Umowa najmu pokoju zawierana jest przeważnie jedynie pomiędzy wynajmującym i jednym najemcą, określony jest czynsz za pokój i korzystanie z części wspólnych, często dołączone są regulaminy określające, co można robić, a co jest zakazane w lokalu, a nawet są grafiki sprzątania lub dodatkowa usługa - sprzątanie wszystkich części wspólnych w określonych odstępach czasu. Łatwiej jest zakończyć umowę - nie trzeba konsultować swoich planów z innymi najemcami, zwykle jest możliwość szybkiego zakończenia najmu.
Są jednak też minusy najmu pokoju: nie mamy wpływu, kto mieszka w sąsiednich pokojach, osoby te mogą się często zmieniać, przeważnie nie są to znajomi. Trzeba wspólnie korzystać z kuchni i innych części mieszkania oraz sprzętów AGD. Mogą być w mieszkaniach wynajmowanych na pokoje wprowadzone rygorystyczne zasady dotyczące gości. Takie wspólne zamieszkiwanie z innymi ludźmi może nie być w dłuższym czasie komfortowe.
Wspólne najmowanie mieszkania - w kilka osób - może być bardziej korzystne finansowo, niż najem pokoju dla każdego z osobna. Trzeba jednak pamiętać o nieco bardziej złożonej stronie formalnej - umowę należy podpisać wspólnie, podobnie też trzeba ją rozwiązywać lub kończyć. Do tego osoby podpisujące wspólną umowę powinny pamiętać o tym, że każde z nich może być pociągnięte do odpowiedzialności za całe zobowiązania z umowy - rozliczenia pomiędzy najemcami są wyłącznie kwestią ich własnych uzgodnień. Rozmowy o pieniądzach bywają trudne nawet między przyjaciółmi, dlatego warto zapoznać się z zasadami wspólnego najmu zanim podpiszemy taką umowę.
