Kariera mieszkaniowa albo łańcuch przeprowadzek

Mieszkania są ostatnio gorącym tematem, czy to w kontekście ich zakupu na kredyt z dopłatami, czy w ramach dyskusji o rosnących cenach najmu, czy też w kontekście mieszkań gminnych dla osób o bardzo niskich dochodach. Sprawa nie jest prosta, dochodzi do tego kwestia zmian w życiu i tego, jakich mieszkań i na jakich zasadach potrzebujemy, ze względu na zmieniające się okoliczności. Czym jest zatem kariera mieszkaniowa i jak można wykorzystać wiedzę do planowania przyszłości?

Z artykułu dowiesz się…

Czym jest kariera mieszkaniowa?
Jak znaleźć mieszkanie dopasowane do swoich potrzeb?
Jaką rolę pełni najem w budowaniu kariery mieszkaniowej?
Kupić czy wynająć mieszkanie? Jak zaplanować karierę mieszkaniową?

Co to jest kariera mieszkaniowa?

Podobnie jak w przypadku schematu kariery zawodowej, kariera mieszkaniowa to ogólny zarys, jak w czasie życia zmieniają się nasze potrzeby i możliwości dotyczące miejsca zamieszkania. Przez całe życie potrzebujemy dachu nad głową, ale zasady, na jakich z niego korzystamy, mogą się zmieniać. Podstawowe etapy to dom rodzinny, usamodzielnienie, okres stabilizacji, potem zmniejszanie i mieszkanie asystowane.

Większość z nas mieszka na początek po prostu z rodzicami, dopiero w okresie zakończenia szkoły średniej zaczynamy myśleć o wyprowadzce albo ze względu na kolejny etap edukacji - studia, albo podejmując pracę rozważamy odejście z domu rodziców. Ten etap - usamodzielniania się, wyprowadzki od rodziców, jest w Polsce dość długi. Są nawet Badania GUS dotyczące “gniazdowników”, czyli osób do 35. roku życia, którzy nie zawierają związków małżeńskich i pozostają w domu rodzinnym. To dość duża grupa, ale też warto wziąć pod uwagę, że w domach jednorodzinnych można jednak mieć osobne mieszkanie. Usamodzielnianie się oznacza najczęściej korzystanie z najmu mieszkania lub pobyt w miejscach zakwaterowania: akademikach, hotelach pracowniczych, współdzielonych mieszkaniach. Zbieranie doświadczeń to cecha tego etapu, dotyczy i wytyczania zawodowej drogi, układania związków i rodziny, ale i testowania rozwiązań mieszkaniowych.

Stabilizacja to przejście do miejsca, które traktujemy już bardziej poważnie, planując pobyt na lata. To etap w Polsce najczęściej związany z zaciągnięciem kredytu i założeniem rodziny, ale ogólnie chodzi o po prostu “zapuszczenie korzeni” i urządzenie się w sposób zapewniający komfort i spokój. Jednak nie zawsze oznacza to zupełny brak zmiany miejsca: ze względu na powiększanie się rodziny lub rozpad związków są przeprowadzki, dążymy jednak do stabilności.

Mieszkanie dopasowane do potrzeb

Kariera mieszkaniowa to po prostu kolejne etapy życia i dopasowywanie do nich miejsca zamieszkania. Duża rodzina potrzebuje dużego domu, ale raczej nikt nie oczekuje zakupu takiego domu na potrzeby studenta wyprowadzającego się od rodziców. Wielkość mieszkania, lokalizacja, odległość do najbliższego sklepu, lekarza lub szkoły, czy jednak przyroda i otoczenie - te parametry i preferencje po prostu zmieniają się w czasie życia, ze względu na zmiany zawodowe, rodzinne, i oczywiście finanse.

Finanse są największym ograniczeniem, bo ze względu na koszt zakupu, budowy lub gruntownego remontu mieszkania lub domu trzeba ograniczać powierzchnię, na którą nas stać. Od lat w badaniach Habitat for Humanity Polska i badaniach CBOS, na pytania o życzenia mieszkaniowe powtarza się odpowiedź, że dobrze byłoby mieć jeszcze jeden pokój. Ale średnia powierzchnia mieszkania w Polsce od lat spada, domy budujemy już dla jednej rodziny, a nie wielu pokoleń żyjących wspólnie, poszukiwanie interesujących studiów lub dobrej pracy też oznacza wyprowadzkę. Najem wydaje się opcją wymagającą mniej pieniędzy, ale jest też dużym obciążeniem, dlatego za bezpieczną opcję, szczególnie na jesień życia, większość Polaków uznaje własność mieszkania lub domu.

Po etapie powiększania rodziny nadchodzi ten moment, kiedy dzieci się wyprowadzą i można w końcu mieć więcej miejsca i czasu na własne pasje i zmiany. W Polsce rzadko oznacza to przeprowadzkę do mniejszego mieszkania, raczej korzystanie z “odzyskanych” pokoi, a często przeprowadzkę poza miasto, żeby korzystać z ogrodu, ciszy i codziennych drobnych przyjemności. Po pewnym czasie jednak coraz mniej jest chęci i sił na zajmowanie się domem i ogrodem, a trzeba coraz częściej bywać u lekarzy, więc niewielkie mieszkanie w mieście staje się bardziej atrakcyjne. Coraz ważniejsza staje się pomoc rodziny lub innych osób w niektórych czynnościach, niektórzy potrzebują asystencji na co dzień, inni tylko okresowo lub przy niektórych pracach w domu.

Najem niezbędnym elementem

Najem jest niezbędnym elementem całej układanki “kariery mieszkaniowej” albo inaczej - łańcucha przeprowadzek. Mieszkania na wynajem ułatwiają przeprowadzkę na studia, podjęcie pracy w innym mieście, czasem po prostu wyprowadzkę od rodziców i wejście w związek, co może być trudne pod jednym dachem z rodzicami. Najem to też dobre uzupełnienie dla osób czasowo pracujących poza stałym miejscem zamieszkania - specjalistów mających szczególne zadania w pracy, realizujących projekty na kontraktach. Najem mieszkań to także opcja dla osób kończących związki: jedna osoba musi się wyprowadzić ze wspólnego wcześniej mieszkania, czasem też ze względu na dzieci chce pozostać blisko i utrzymać kontakt. Mimo że wciąż najwięcej najemców to osoby do 35. roku życia, to pojawiają się również najemcy w każdym wieku: starsi, w średnim wieku, o bardzo różnym statusie finansowym. Do standardowych funkcji najmu od kilku lat doszedł jeszcze najem na doby: usługi hotelowe, z których też chętnie korzysta wiele osób podróżujących służbowo i prywatnie. Najem na doby jest konkurencyjny cenowo w stosunku do pokojów hotelowych, szczególnie dla kilkuosobowych grup - rodzin z dziećmi, znajomych - i pozwala zatrzymać się w każdym większym mieście. Nie zawsze jest to korzystne dla stałych mieszkańców, ale znacznie poprawia komfort turystów.

Jak planować karierę mieszkaniową?

Elementem niezbędnym, który warto brać pod uwagę, jest po prostu zmienność: co kilkanaście lat prawdopodobnie będziemy się przeprowadzać. Pierwsze przeprowadzki nie oznaczają od razu zabrania wszystkich rzeczy od rodziców, ale już kolejne to poważniejsze operacje logistyczne, na etapie własnych mieszkań i domów mogą oznaczać konieczność korzystania z usług profesjonalnych firm transportowych. Przegląd rzeczy co kilka lat (nawet przy mniejszych remontach i odświeżeniu mieszkania) jest też dobrym sposobem na lepszą organizację i nawet pozbywanie się zbędnych przedmiotów, a przeprowadzka to już decyzje na większą skalę.

Drugi istotny parametr to potrzeby i możliwości zajmowania się mieszkaniem lub domem. Budując własny dom planujemy zostać w nim na długo, ale warto przemyśleć jak będziemy z takiego domu korzystać za 20-30 lat. W takiej perspektywie warto myśleć nie tylko o ułatwieniach w poruszaniu się po domu, ale i ewentualnych przebudowach i dużych zmianach lub inwestycjach w nieruchomość. Zajmowanie się ogrodem i naprawami domu jest stosunkowo proste dla osób w średnim wieku, z dorastającymi dziećmi, ale już dla dwójki emerytów może być zbyt dużym obciążeniem. Warto z jednej strony brać pod uwagę potrzeby, ale i ograniczenia, na początek finansowe, ale także dotyczące możliwości zajmowania się nieruchomością.

W takim kontekście warto też rozważyć zakup mieszkania lub domu w miejscu, gdzie nie mieszka się na stałe. Coraz więcej mamy “drugich domów” - rekreacyjnych, weekendowych, mieszkań wykorzystywanych na biura lub kupowanych z myślą o potrzebach dzieci, kiedy będą wybierać się na studia. Powszechnie uważa się nieruchomości za dobrą lokatę pieniędzy, ale w praktyce oznacza to konieczność ponoszenia regularnych opłat za utrzymanie, obecności przy przeglądach, napraw i remontów, w przypadku wynajmowania również konieczność obsługi lub opłacenia profesjonalisty zajmującego się tym za nas. Młodzi ludzie nie zawsze też podążają zaplanowaną przez rodziców ścieżką i mogą myśleć o zupełnie innym miejscu lub drodze zawodowej, kiedy się usamodzielniają, dlatego warto zachować elastyczność. Wynajmowanie może być lepszym sposobem wykorzystania, niż po prostu puste mieszkanie, ale na ile w ogóle będzie to korzystne w perspektywie lat trudno jest kalkulować.

Podsumowanie

W perspektywie kilkudziesięciu lat życia można zawsze spodziewać się przynajmniej kilku przeprowadzek, do tego większość ludzi ma podobne życiorysy mieszkaniowe: w pewnym momencie wyprowadzka z domu rodzinnego, gdzieś dalej kompromisy i stabilizacja, ale zawsze dążymy do wygody, w miarę naszych możliwości finansowych. Warto brać pod uwagę też obowiązki wynikające z posiadania nieruchomości, warto pamiętać o zaletach najmu, szczególnie na czas większych zmian w życiu. Kariera mieszkaniowa to ogólna ścieżka pomiędzy kolejnymi miejscami zamieszkania, warto planować i przewidywać zmiany, przygotowywać się do nich i szukać swojego miejsca na każdym etapie życia.

Przeczytaj również

Treści na stronie simpl.rent są stanowiskiem autorów i nie stanowią porad prawnych ani opinii prawnych i nie mogą ich zastąpić. Należy pamiętać, że każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie, z uwzględnieniem okoliczności mu towarzyszących. W celu ustalenia stanu prawnego w indywidualnej sprawie zachęcamy do skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej.

Hanna Milewska-Wilk 11.04.2024